Na posiedzeniu Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa 25 stycznia 2024 roku dyskutowano o decyzji ministry Hennig-Kloski o ograniczeniu cięć.

Wszystko o ograniczeniu cięć w naszym Serwisie Specjalnym OGRANICZENIA CIĘĆ. 

Celem zebrania było omówienie skutków gospodarczych, finansowych, przyrodniczych i społecznych polecenia Ministerstwa Klimatu i Środowiska z dnia 8 stycznia 2024. Zjawili się przedstawiciele Lasów Państwowych, organizacji pozarządowych, społeczności lokalnych, zuli i drzewiarzy.

Uzasadnienie decyzji

Wiceminister klimatu i środowiska Mikołaj Dorożała zaczął od sprostowania, że objętych decyzją jest 94 tysiące hektarów (a nie 100 tysięcy jak powtarzają niektóre źródła), z czego 52 proc. to lasy podlegające ograniczeniu, a nie wyłączeniu z pozyskania. Jako główny argument za zasadnością decyzji podał opinię Państwowej Akademii Nauk z 5 stycznia 2024 roku, która rekomendowała bezzwłoczne ograniczenie i wyeliminowanie wycinki drzew, szczególnie liściastych, w obszarach chronionych, jak i bezpośrednim sąsiedztwie, na terenach górskich, dolinach cieków i w obszarach najcenniejszych przyrodniczo. Ustanowienie moratorium na wycinkę drzew starych i starodrzewów leśnych do czasu rozpoznania ich zasobów w skali kraju i możliwości objęcia ich ochroną. Objęcie ochroną mokradeł leśnych oraz wszystkich innych naturalnych form retencji wody na terenach lasów, w tym tam i stawów bobrowych.

Jak mówił wiceminister, tylko w grudniu 2023 roku do Ministerstwa wpłynęło 116 wiadomości od różnych organizacji pozarządowych i lokalnych społeczności, z zapytaniami i prośbami o ochronę przyrody.

- Polki i Polacy dzisiaj naprawdę lepiej sobie zdają sprawę z tego jak powinny wyglądać lasy, a jak przez ostatnie lata nie wyglądały [...] Musimy przeciwdziałać kryzysowi klimatycznemu [...] Musimy walczyć z nadużyciami w gospodarce leśnej - i to jest też nieodzowny element tej decyzji, którą podjęła pani minister Hennig-Kloska, i tych naszych rozmów, i całej tej sytuacji, i powodu zebrania tej komisji dzisiaj tutaj w polskim Sejmie - mówił Dorożała.

Tyle, że wielu zebranych - nie tylko posłów opozycji - przeczyło opinii, jakoby decyzja MKiŚ była wsparta kompletnymi konsultacjami.

Konsultacje, których nie było

Dariusz Szczepański, przedstawiciel Stowarzyszenia Przedsiębiorców Leśnych mówił:

- W lasach obecnie pracuje 26 tysięcy osób objętych obowiązkiem statystycznym, do tego jakieś 18 tysięcy osób nieobjętych tym obowiązkiem. Wykonują prace w lasach, objęte zamówieniami publicznymi. Konsultacji ze strony ministerstwa nie było. W środowisku mówi się o kolejnym objawie arogancji władzy [...] W Polsce z branży leśno drzewnej żyje około 470 tysięcy ludzi. My sobie zdajemy sprawę, że trzeba chronić lasy, ale trzeba to robić mądrze [...] Jesteśmy kontraktowani na zasadach zamówień publicznych. Nie zawsze da sie przesunąć prace w ramach posiadanych umów i pakietów. Wiele firm stanęło przed koniecznością wstrzymania maszyn i ludzi. Ponieważ nie mają co robić. Teraz jest czas pozyskania drewna, jest zima. Mamy specjalistyczny sprzęt, firmy muszą płacić drogie leasingi i kredyty.

- Prosiłbym o jedno, panie ministrze, żebyście podali, jak najszybciej, jakie kolejne powierzchnie chcecie wyłączyć z pozyskania drewna, żeby to było konsultowane społecznie, żebyście wzięli pod uwagę kalendarz. Że rok gospodarczy zaczyna się 1 stycznia, a przetargi w lasach są w październiku [...] Żebyśmy my też mogli się do tego przygotować - dodał Szczepański.

Wojciech Wójtowicz, prezes Polskiego Związku Pracodawców Leśnych wypowiadał się w podobnym tonie:

- Pan minister mówi o odszkodowaniach. Tylko jak one mają wyglądać? Szanowni Państwo, my zawieramy umowę na rok, i jeżeli przez rok teraz nie dostaniemy pracy, nie jesteśmy w stanie się utrzymać. Prawdopodobnie w następnym roku już nie będzie możliwości wystartowania w przetargach, bo firmy zbankrutują. Więc serdecznie dziękujemy państwu za zwolnienie 100 tysięcy osób. Bo rozumiem, że skoro wyłączymy 20 proc., to 6 tysięcy ludzi w LP, w zulach koło 10 tysięcy, i jakieś 60 tysięcy pójdzie w branży drzewnej.

- Mam pytanie do pana ministra, czy było zbadane oddziaływanie na środowisko tych decyzji, oraz czy było to uzgodnione z Lasami Państwowymi. Jeżeli nie, to uważamy, że trzeba decyzję wstrzymać do czasu konsultacji - mówił Wójtowicz.

Polski Związek Pracodawców Leśnych organizuje 10 lutego zebranie zuli na temat ograniczenia cięć.

Na sali obecny był również Janusz Zaleski, były zastępca dyrektora generalnego LP, występujący jako przedstawiciel Rady Programowej Centrum Strategii Środowiskowych.

- I dobrze, że pierwsza decyzja była tego typu właśnie, natomiast cieniem na niej kładzie się sposób jej przygotowania. Bo moglibyśmy tutaj nie skakać sobie do oczu, gdyby ta decyzja była przygotowana, skonsultowana, z wszystkimi interesariuszami. Leśnikami, NGOsami, przemysłem, społecznościami lokalnymi, zakładami usług leśnych. Gdyby tak było, zapewne doczekalibyśmy się bardziej kompletnego projektu, który pokazałby koszty, nie tylko gospodarcze, ale i społeczne, tego typu decyzji - mówił Zaleski.

Zaleski pytał, czy przewidywane są szeroko zakrojone konsultacje i czy jest możliwość korekty podjętych decyzji.

Przeprosiny dla zuli

Wreszcie, pod koniec obrad, wypowiadała się posłanka Magdalena Filiks:

- Współtworząc program Koalicji Obywatelskiej szeroko współpracowałam z organizacjami pozarządowymi, ale byłam też głosem branży drzewnej [...] Spotykałam się również z zakładami usług leśnych. Słuchałam co oni mówią, o swoich problemach, o swoich postulatach.

- Czuję się niezręcznie panie ministrze, ale muszę to dzisiaj zrobić. Obiecywałam zakładom usług leśnych i przedstawicielom branży drzewnej i leśnikom, że nasze rządy zaczną się od dialogu i od okrągłego stołu [...] Przepraszam zakłady usług leśnych, przepraszam branżę drzewną, że nie doszło do tego, że nasze decyzje, z którymi ja się identyfikuję, nie zostały poprzedzone dialogiem i rozmową z państwem. Nie możemy oszukiwać dzisiaj, że były konsultacje i rozmowy, ponieważ panie ministrze, ich nie było - mówiła posłanka.

Ze spotkania można wyciągnąć jeden jasny wniosek - konsultacje, o których szeroko mówił wiceminister Dorożała, w istocie albo były bardzo niekompletne, albo przeprowadzone wybiórczo. To jednak nie wszystkie problemy związane z decyzją o ograniczeniu wycinek.

Jak wynikało z wymijających odpowiedzi Dorożały, do decyzji nie przygotowano żadnej oceny skutków finansowo-gospodarczych. Wiceminister powiedział też, że zwracał się z prośbą o przesłanie opinii dotyczącej skutków decyzji do poprzedniego kierownictwa Lasów Państwowych, ale nie uzyskał wiążących informacji. Następnie wskazał obecnego dyrektora generalnego LP jako osobę, z którą można rozmawiać na temat pomysłów na stworzenie instrumentów finansowych łagodzących skutki decyzji.

Podczas obrad pojawiły się też pytania dotyczące podstawy prawnej decyzji MKiŚ. Odpowiedział na nie Wojciech Banaszak z departamentu prawnego Ministerstwa Klimatu i Środowiska.

- Zgodnie z ustawą o lasach, minister właściwy do spraw środowiska sprawuje nadzór nad gospodarką leśną w lasach stanowiących własność Skarbu Państwa, i nad Państwowym Gospodarstwem Leśnym Lasy Państwowe. Przepisy jednoznacznie stanowią o nadzorze ministra. Z tymi przepisami koreluje artykuł 34a ustawy o radzie ministrów, który wprost upoważnia każdego ministra kierującego działem administracji rządowej do wydawania wiążących poleceń organom podległym czy nadzorowanym.

- Co kwartał będzie odbywało się kolejne spotkanie w sprawie lasów - powiedziała przewodnicząca komisji na koniec spotkania. Poprosiła wiceministra do przygotowania się na kolejne, w tym o pełną ocenę skutków decyzji o ograniczeniu wycinek, a także o działania mające na celu naprawę negatywnych skutków.

Obrady Komisji można obejrzeć tu: https://www.sejm.gov.pl/sejm10.nsf/transmisje.xsp?unid=DF0BF35531B5E6F5C1258AA800455686#

Wszystko o ograniczeniu cięć w naszym Serwisie Specjalnym OGRANICZENIA CIĘĆ. 

Źródło: sejm.gov.pl

Opracowanie: redakcja