Drzewa hubiaste, dziuplaste, z dużą ilością pni, oraz z pękniętym pniem - to przykłady drzew trudnych, nietypowych, które spotykamy podczas naszej pracy w lesie. Jak je ścinać?
Drzewa hubiaste i dziuplaste
Przy drzewach z tzw. murszem w środku musimy zachowywać podstawowe zasady i parametry rzazów, jak przy drzewach typowych.
Jak stwierdzić zatem, czy w pniu mamy mursz?
Po pierwsze zerkamy na drzewo z pewnej odległości. Jeżeli widzimy, że jest ono słabe, niewykształcone odpowiednio, bądź suche, z dużą dozą prawdopodobieństwa możemy wówczas stwierdzić, że w jego pniu znajduje się zgnilizna.
Często jest jednak tak, że drzewo nie wykazuje żadnych cech choroby. Wtedy ważne będą dla nas kolor trocin, oraz to, jak zachowuje się pilarka w drewnie (czy wchodzi lekko i miękko, czy normalnie).
Zacznijmy od drzew, które nie wykazują żadnych oznak choroby, ale jednak ich pień wewnątrz okazuje się spróchniały. Technika ścinki pozostaje teoretycznie taka sama, jak przy normalnych drzewach, ale pamiętajmy, że rdzeń pnia jest osłabiony, zatem kliny należy wprowadzać w możliwie nieuszkodzoną część pnia, tam, gdzie będą miały szansę pracować najlepiej.
Zachowajcie przy tym jak największą ostrożność - ryzyko nieprzewidzianego zachowania się drzewa jest tutaj bardzo duże - pień może pęknąć, a całe drzewo upaść daleko od zamierzonego kierunku obalania.
Zawiasa w takich drzewach powinna być proporcjonalnie grubsza, tak aby umożliwić bezpieczny i kontrolowany jego upadek.
Sprawa ma się nieco inaczej, gdy zgnilizna występuje w jednej części pnia, a nie bezpośrednio w jego środku. Wówczas ścinkę prowadzimy w ten sposób, aby zawiasa znalazła się możliwie jak najbardziej w strefie drewna zdrowego, a rzaz podcinający w strefie zgnilizny.
Dalej postępujemy zgodnie z normalnymi zasadami ścinki. Zwróćmy także szczególną uwagę na suche gałęzie, które mogą się nad nami znajdować i obłamać podczas ścinki bądź obalania.
Ścinka drzew zmurszałych i dziuplastych powinna być wykonywana dwuosobowo, przy czym druga osoba powinna pełnić rolę obserwatora i zwracać szczególną uwagę na zagrożenia.
Kilka pni, jedno drzewo
Kolejny wyjątkowy przypadek, a nawet dwa. Rozróżniamy w tym wypadku drzewa, które są zrośnięte do wysokości pierśnicy (tj. 130 cm) i powyżej niej.
Jeżeli pnie zrośnięte są powyżej wysokości pierśnicy, to drzewo traktujemy jako jedno duże, a kierunek obalania wyznaczają dwa pnie o największej masie. Takie drzewo puścimy prostopadle do wyznaczonej przez wspomniane pnie płaszczyzny, stosując opisane już przez nas wcześniej techniki ścinki.
Jeżeli zaś drzewo jest zrośnięte do wysokości pierśnicy, to każdy pień traktujemy jako osobne drzewo.
Dopuszczalne jest tutaj rozcinanie drewna wzdłuż włókien, zwracając szczególną uwagę na możliwość niekontrolowanego pęknięcia drewna.
Gdy zauważymy niebezpieczne i grożące pęknięciem rozwidlenia, należy je w miarę możliwości zabezpieczyć na jak największej wysokości taśmą lub liną z napinaczem. Pracę zaczynamy od możliwie najprostszej odnogi.
Pęknięty pień
Do drzew z pękniętym pniem również należy podchodzić bardzo ostrożnie. Stwarzają one duże ryzyko mocniejszego rozłupania się i niekontrolowanego upadku w bliżej nieokreślonym kierunku. Dlatego pnie takich drzew bezwzględnie należy dodatkowo zabezpieczyć pasem z napinaczem. Może to uchronić nasze życie.
Wyróżniamy dwa rodzaje pęknięć pnia i na nich się skupimy. Pierwsze z nich (teoretycznie bezpieczniejsze) to pęknięcia pnia po jego cięciwie. Wyznacza ono miejsce, w którym powinniśmy założyć rzaz podcinający. Powinien on być założony w taki sposób, aby pęknięcie znalazło się w klinie rzazu podcinającego. Dalej stosujemy zwykłe metody ścinki.
Drugim rodzajem pęknięcia jest pęknięcie po promieniu (albo średnicy) pnia. Po jego zabezpieczeniu zakładamy rzaz podcinający prostopadle do linii pęknięcia. Dalej postępujemy zgodnie z zasadami normalnej ścinki.
Przy liniach energetycznych
Prace przy liniach energetycznych, szlakach komunikacyjnych, budynkach należy wykonywać zawsze w porozumieniu i poinformowaniu, a przede wszystkim podczas obecności dysponenta lub właściciela ww. obiektów.
Jednocześnie zabronione jest dotykanie i podchodzenie do drzew zawieszonych na linii lub urządzeniu energetycznym, będącym lub mogącym być pod napięciem. Zawsze musicie być pewni zanim przystąpicie do pracy, że linia taka jest wyłączona.
Do pracy najlepiej jest używać tirfora, bądź innej wciągarki linowej (np. na ciągniku). Wówczas możemy mieć większe szanse, że nie wyrządzimy niepotrzebnych szkód, a nasza ścinka będzie bezpieczniejsza.
Prace wykonujemy dwuosobowo. Najczęściej wykorzystujemy w tych przypadkach metody ścinki drzew pochylonych w bok od kierunku obalania. Pozostawiona zawiasa będzie miała kształt trójkąta.
Od Autora
Drzewa trudne i niebezpieczne wymagają od nas podwójnego skupienia, precyzji, opanowania i chłodnej oceny sytuacji, a także ponad przeciętnych umiejętności. Jeżeli nie jesteśmy pewni, czy dobrze wykonamy zadanie, lepiej się w ogóle go nie podejmować.
Przecenianie własnych umiejętności i możliwości jest równoznaczne z brawurą, na którą tutaj nie ma miejsca. Już niejednego z nas ona zwiodła, przynosząc wypadki i nieraz opłakane ich skutki.
Co sobotę będziemy przypominać kolejne części "Poradnika Młodego Drwala":
Cz. 1 - Dlaczego drwale w Polsce nie używają dodatkowego osprzętu?
Cz. 4 - Klupa i inne dodatki w pasie drwala
Cz. 5 - Ostrzenie piły na stojąco
Cz. 6 - Łańcuch i jego parametry
Cz. 7 - Jak prawidłowo naostrzyć piłę?
Cz. 9 - Elementy bezpieczeństwa w pilarce
Cz. 10 - Jak bezpiecznie obchodzić się z pilarką?
Cz. 12 - Szlaki operacyjne od podszewki
Cz. 13 - Zanim zaczniesz ścinać
Cz. 15 - Ścinka drzew z dźwignią - obracakiem
Cz. 17 - Ścinka drzew standardowych
Cz. 18 - Ścinka drzew pochylonych zgodnie z kierunkiem obalania
Cz. 19 - Ścinka drzew pochylonych niezgodnie z kierunkiem obalania
Cz. 25 - Serwis i utrzymanie pilarki
Cz. 26 - Klin Klinowi nierówny
JH
Fot. Grzegorz Osekowski (2), Husqvarna (2), własne (3)
© Lasmedia 2024
