Wniosek o wpisanie do rejestru skierowała firma szkoleniowa CS MIKO. Dzięki temu już pod koniec zeszłego roku Minister Klimatu i Środowiska rozpoczął procedurę związaną z włączeniem kwalifikacji rynkowej „Ścinanie, obalanie i okrzesywanie drzew” do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji (ZSK). Rozpoczął się etap konsultacji, w których o opinie zostały m.in. poproszone branżowe związki firm leśnych. Poszukiwano także innych ekspertów, którzy dokonają oceny wniosku o włączenie zawodu drwal/pilarz do ZSK. 

Szansa na standard 

ZSK, czyli Zintegrowany System Kwalifikacji, opisuje, porządkuje i zbiera różne kwalifikacje w jednym, powszechnie dostępnym rejestrze – Zintegrowanym Rejestrze Kwalifikacji (ZRK), który powstał w 2016 roku. ZSK jest prowadzony przez Instytut Badań Edukacyjnych i funkcjonuje pod nadzorem Ministerstwa Edukacji i Nauki.

Firma MIKO, która złożyła wniosek, organizuje szkolenia dla drwali od 2011 roku. W ostatnich 9 latach uczestniczyło w nich ok. 2000 osób (śr. ok. 222 osób/ rok). W samym 2019 r. przeszkoliła 350 osób, w tym 50 strażaków, 150 osób na zlecenie zakładów usług leśnych i 150 osób prywatnych, realizując łącznie 2800 godzin dydaktycznych w ramach kursów pilarzy-drwali.

– Zauważamy spore zainteresowanie tymi kursami na rynku. Jednak kwestia nie tyle kształcenia, co egzaminowania drwali była nieuregulowana prawnie i cała branża odczuwała tego skutki. Odkąd Lasy Państwowe zajęły się administrowaniem zasobami leśnymi, pozostawiły temat pozyskiwania drewna zakładom usług leśnych. Korespondowaliśmy z Ministerstwem Środowiska, aby zarówno zasady szkolenia, jak i forma sprawdzenia umiejętności, czy to po szkoleniu, czy wskutek nauki własnej, zostały wystandaryzowane. W związku z tym, że tak się nie stało, a czas mijał, postanowiliśmy skorzystać z możliwości jakie daje kwalifikacja rynkowa w ramach ZSK – mówi Wiesław Kowalczyk, prezes zarządu CS MIKO.

Jak podkreśla, dzięki wprowadzeniu kwalifikacji rynkowej „Ścinanie, obalanie i okrzesywanie drzew” i możliwości jej potwierdzania zewnętrznym, niezależnym od uczenia się procesem walidacji, forma uprawnienia może zostać ujednolicona, a pracodawcy zyskają pracowników w pełni uprawnionych do wykonywania zadań pilarza-drwala. Osoby posiadające tę kwalifikację nie wymagają dodatkowego przeszkolenia, procedur egzaminacyjnych, ani certyfikacyjnych. Bezpiecznie i zgodnie z instrukcją pracują pilarką mechaniczną i są przygotowane do pracy w trudnych warunkach w terenie, co minimalizuje ryzyko wypadków oraz szybkiej rezygnacji z zatrudnienia z uwagi na fizyczny charakter pracy.

– Mamy nadzieję, że kwalifikacja zostanie włączona do ZSK, a dzięki niej uporządkowana zostanie kwestia uprawnień, ale też jakości szkoleń. Nie ukrywam, że jako profesjonaliści dążymy do tego, aby stać się wiodącą firmą jeśli chodzi o prowadzenie tych szkoleń, ale też certyfikowanie umiejętności pilarzy-drwali w rozumieniu ZSK – wyjaśnia Wiesław Kowalczyk.

Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami BHP pracodawca nie może dopuścić do pracy przy obalaniu, ścinaniu i okrzesywaniu drzew z wykorzystaniem pilarek mechanicznych pracownika bez uprawnień. Wynika to z zapisów Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2006 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu niektórych prac z zakresu gospodarki leśnej (Dz.U. 2006 nr 161 poz. 114). Niemniej jednak, ani przytoczone Rozporządzenie, ani inne akty prawne nie określają jednoznacznie rodzaju, ani instytucji wydającej przedmiotowe uprawnienie. 

Co zawiera wniosek do ZSK? 

We wniosku do ZSK zapisano: osoba posiadająca kwalifikację „Ścinanie obalanie i okrzesywanie drzew” ścina i obala drzewa, dobiera kierunek obalania drzewa z uwzględnieniem: rodzaju drzewa, jego usytuowania, wiatru, stref niebezpiecznych i ścieżek oddalania. Okrzesuje ścięte drzewo, przecina na sortyment oraz asystuje przy załadunku sortymentu na środki transportowe. We wszystkich czynnościach posługuje się pilarką mechaniczną zgodnie z obowiazującą instrukcją sprzętową (instrukcja producenta), obowiązującymi wytycznymi pracy w Lasach Państwowych, zasadami BHP pracy tego typu sprzętem, jak również stosuje w razie zidentyfikowanej potrzeby – pilarskie narzędzia ręczne (m.in. siekiery o różnym przeznaczeniu, dźwignie, kliny, tyczkę kierunkową, haki i kleszcze samozaciskowe, ściągacze linowe, piły ręczne). Porządkuje powierzchnie zrębowe i pielęgnuje uprawy i młodniki z wykorzystaniem pilarki. Planuje i organizuje pracę własną, współpracuje w grupie osób wykonujących jednoczesne obalanie, ścinanie i okrzesywanie drzew na wyznaczonym terenie. W podejmowanych działaniach uwzględnia zróżnicowane warunki atmosferyczne. Może podjąć zatrudnienie w zakładach usług leśnych i innych zakładach gospodarki leśnej na stanowisku pilarza-drwala, w zakładach komunalnych – zieleni miejskiej jako osoba wykonująca pracę ścinania, obalania i okrzesywania drzew lub w firmach branży ogrodniczej, sadowniczej i porządkowania obszarów zielonych.

Kwalifikacja potwierdza umiejętności pracy pilarką mechaniczną do ścinki drzew na stanowisku pilarza-drwala. Orientacyjny koszt uzyskania dokumentu potwierdzającego kwalifikację: 400,00 zł. Orientacyjny nakład pracy potrzebny do uzyskania kwalifikacji to 140 godz. 

Osoba przystępująca do walidacji musi: 

• Mieć ukończone 18 lat,

• Mieć poświadczony przez lekarza, dobry stan zdrowia potwierdzający brak przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania zadań związanych ze ścinaniem, obalaniem i okrzesywaniem drzew z wykorzystaniem pilarek mechanicznych,

• Odbyć instruktaż z zakresu bezpieczeństwa pracy pilarką bezpośrednio przed przystąpieniem do walidacji. 

Do weryfikacji efektów uczenia stosuje się następujące metody: test teoretyczny; obserwacja w warunkach symulowanych (symulacja) uzupełniona wywiadem swobodnym (rozmową z komisją). Wywiad swobodny – merytorycznie odnosi się do omówienia przez osobę podchodzącą do walidacji wykonywanych zadań walidacyjnych z uwzględnieniem zasad BHP podczas ich realizacji.

Weryfikacja za pomocą ww. metod może być uzupełniona innymi metodami walidacji. 

Walidacja składa się z dwóch części: części teoretycznej – test wiedzy teoretycznej i części praktycznej, w której stosuje się obserwację w warunkach symulowanych, która może być uzupełniona wywiadem swobodnym. Zaliczenie części teoretycznej jest warunkiem przystąpienia do części praktycznej.

Przed rozpoczęciem części praktycznej osoba przystępująca do walidacji podlega instruktażowi przeprowadzanemu przez komisję walidacyjną, który gwarantuje zachowanie zasad BHP podczas wykonywania zadań walidacyjnych. Osoba ubiegająca się o potwierdzenie kwalifikacji nie może podejść do części praktycznej bez zaliczenia ww. instruktażu.

Brak pozytywnego zaliczenia części praktycznej skutkuje zakończeniem z wynikiem negatywnym tej części walidacji. Osoba, która nie zaliczyła części praktycznej walidacji może w okresie nie dłuższym niż rok ponownie do niej przystąpić. Po upływie roku (licząc od dnia niezaliczonej walidacji części praktycznej) unieważnieniu ulega również wynik części teoretycznej walidacji. 

Certyfikat zachowuje ważność przez 5 lat od dnia jego wydania. Na trzy miesiące przed upływem terminu ważności certyfikatu, w celu przedłużenia okresu jego ważności o kolejne 5 lat, wymagane jest udokumentowane potwierdzenie, że w łącznym okresie co najmniej 3 lat od dnia uzyskania kwalifikacji, prowadzona była osobiście działalność gospodarcza lub zawodowa obejmująca wszystkie efekty uczenia się określone dla kwalifikacji. W przypadku utraty ważności certyfikatu możliwe jest jego odnowienie pod warunkiem ponownego przystąpienia do walidacji. Do tematu będziemy jeszcze wracać.

MB

[AKTUALIZACJA]

W odpowiedzi na prośbę o wniesienie uwag do rozpoczętej przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska procedury związanej z włączeniem kwalifikacji rynkowej „Ścinanie, obalanie i okrzesywanie drzew” (nazwa skrócona: pilarz–drwal) do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji, Polski Związek Pracodawców Leśnych wyraził swoje stanowisko w piśmie do Edwarda Siarki, wiceministra, pełnomocnika rządu ds. leśnictwa i łowiectwa.

PZPL proponuje powołanie zespołu roboczego, który szczegółowo doprecyzuje przedstawione we wniosku zagadnienia.

„Wielokrotnie na różnych forach Związek prezentował swoje stanowisko, jednoznacznie opowiadając się za podnoszeniem poziomu bezpieczeństwa pracy w lesie, między innymi poprzez wzrost poziomu wyszkolenia pracowników, wprowadzenie na szczeblu ministerialnym jednolitego ramowego programu szkoleń w zawodzie drwala, wprowadzenie procedury weryfikacji i certyfikacji przedsiębiorstw usług leśnych i ich pracowników. Związek nie wyobraża sobie, aby działania, które najistotniej dotyczą pracodawców sektora gospodarki leśnej odbywały się poza nami„ – napisaliśmy w piśmie.

I dalej: „PZPL popiera dążenie do wypracowania mechanizmów regulujących sprawę nadawania uprawnień w zawodzie pilarz–drwal, i choć generalnie ocenia złożony wniosek jako idący w dobrym kierunku, to uważa wiele jego zapisów za nieprecyzyjne, niejasne, wymagające dopracowania.”

„Nasze obawy budzi na przykład to, że na razie nie wiadomo, kto pełniłby rolę instytucji certyfikującej i kim będą osoby w roli egzaminatorów (asesorów) oraz jak będzie wyglądał proces ich wyłaniania.”

„Związek od lat walczy z plagą nadużyć w kwestiach szkoleń drwali i jakości uzyskiwanych dotychczas uprawnień do wykonywania zawodu drwala, poprzez chociażby tzw. kursy internetowe, pozbawione często elementu praktycznej nauki zawodu. Obawiamy się, nauczeni dotychczasowym doświadczeniem i mówimy wprost, że jako pracodawcy drwali nie chcemy, aby realizacja złożonego wniosku stała się wytrychem do kolejnych nadużyć.”

„Środowiska pracodawców leśnych nie wyobrażają sobie, aby sprawy dotyczące nas najbardziej, odbywały się bez naszego udziału i wpływu na nie. Wbrew powszechnemu mniemaniu przypominamy, że np. Lasy Państwowe zatrudniają mniej niż 1000 osób zatrudnionych na stanowisku drwala, a branża usług dla leśnictwa, którą reprezentujemy. kilkadziesiąt tysięcy.”